Pracownik, który po bezprawnym zwolnieniu, został przywrócony wyrokiem sądu do pracy, może domagać się od pracodawcy zapłaty wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy. Jest kilka rzeczy dotyczących tego wynagrodzenia jak i zasad jego wypłaty, o których powinieneś wiedzieć o ile rozważasz odwołanie się do sądu pracy, albo jeśli zatrudniasz pracowników.
Więcej na temat uprawień pracownika związanych z bezprawnym zwolnienie z pracy oraz dotyczących postępowania przed sądem pracy przeczytasz tutaj:
Kiedy pracownik może domagać się wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy?
Podstawowym warunkiem ubiegania się o takie wynagrodzenie jest złożenie przez pracownika pozwu (odwołania) do sądu pracy.
Po drugie pracownikowi musi przysługiwać roszczenie o przywrócenie do pracy. W przypadku umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony pracownik zawsze może tego żądać i to niezależnie od tego, czy umowa została rozwiązana za wypowiedzeniem, czy bez wypowiedzenia.
Tymczasem w przypadku umowy zawartej na czas określony lub próbny, z reguły takie żądanie jest najczęściej niemożliwe. Wówczas nie możesz domagać się też wynagrodzenia za okres pozostawania bez pracy. Ewentualną stratę pracownika związaną z utratą pracy ma rekompensować wyłącznie zasądzane odszkodowanie.
Po trzecie pracownik po wydaniu wyroku przywracającego go do pracy musi podjąć pracę.
Więcej o tym:
Kiedy złożyć żądanie o wypłatę wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy
Żądanie zapłaty wynagrodzenia może zostać złożone już w pozwie lub w trakcie trwania sprawy o przywrócenie do pracy. Wtedy sąd w jednym wyroku powinien przywrócić pracownika do pracy i zasądzić na jego rzecz wynagrodzenie. Z uwagi na to, że warunkiem wypłaty tego wynagrodzenia jest podjęcie przez pracownika pracy, sąd nada klauzulę wykonalności na tę część wyroku dopiero po podjęciu przez pracownika pracy. Oznacza to, że jeśli pracownik nie podejmie pracy, nie będzie mógł wyegzekwować od pracodawcy wypłaty wynagrodzenia. Dopiero bowiem klauzula wykonalności umożliwia komornikowi wszczęcie i prowadzenie postępowania egzekucyjnego przeciwko pracodawcy.
Musisz jednak wiedzieć, że łączne dochodzenie przywrócenia do pracy i wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy ma pewne wady. Po pierwsze wyższe opłaty sądowe, a w razie przegranej wyższe koszty do zapłaty na rzecz pracodawcy.
Tych wad pozbawiony jest drugi sposób dochodzenia tego wynagrodzenia, który polega na tym, że pracownik występuje z takim żądaniem dopiero po wygraniu sprawy przed sądem pracy.
To rozwiązanie może jednak doprowadzić do tego, że będziesz musiał drugi raz pozwać pracodawcę i prowadzić drugi raz proces sądowy. Może się tak zdarzyć, jednak z mojego doświadczenia, kiedy w związku z wyrokiem w sprawie o przywrócenie do pracy konieczność wypłaty tego świadczenia jest oczywista, pracodawcy raczej wypłacają je dobrowolnie. No chyba, że pracodawca po prostu chce być złośliwy, co też się zdarza.
Osobiście w większości przypadków rekomenduję moim Klientom drugi sposób, czyli domagamy się wynagrodzenia dopiero po procesie o przywrócenie do pracy.
Wysokość wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy
Wysokość tego wynagrodzenia jest inna w przypadku rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem i bez wypowiedzenia.
W tym pierwszym przypadku – za wypowiedzeniem – pracownik może domagać się wynagrodzenia nie więcej niż za 2 miesiące, a gdy okres wypowiedzenia wynosił 3 miesiące – nie więcej niż za 1 miesiąc.
W przypadku rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy, przysługuje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, nie więcej jednak niż za 3 miesiące i nie mniej niż za 1 miesiąc. Zwyczajowo sądy zasądzają wynagrodzenie za okres wypowiedzenia.
Nie ważne zatem ile czasu trwał proces sądy i ile czasu byłeś pozbawiony pracy, otrzymasz wynagrodzenie maksymalnie za trzy miesiące (lub dwa w przypadku zwykłego wypowiedzenia umowy). Sąd Najwyższy w jednej z uchwał przesądził, że nie ma prawnej możliwości, ażeby pracownik domagał się wyższego wynagrodzenia nawet, jeśli udowodni, że poniósł straty przewyższające wysokość przyznanego wynagrodzenia.
Dlaczego wysokość wynagrodzenia się różni w zależności od sposobu rozwiązania umowy? Pewnie chodzi o to, że w wypadku rozwiązania umowy za wypowiedzeniem pracownik otrzymuje jeszcze wynagrodzenie za czas wypowiedzenia, dlatego w tym przypadku wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy jest niższe. W wypadku rozwiązania bez wypowiedzenia pracownik z dnia na dzień jest pozbawiony wypłaty, dlatego otrzyma wyższe wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy.
Jak liczyć wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy
Wysokość wynagrodzenia ustalana jest w taki sam sposób, jak ekwiwalent za urlop. Dzięki temu uwzględnia także zmienne składniki wynagrodzenia (np. premie, prowizje, nadgodziny lub dodatek za pracę w godzinach nocnych). To rozwiązanie korzystne dla pracownika.
Niestety – w przeciwieństwie do odszkodowania za bezprawne zwolnienie z pracy – to wynagrodzenie nie korzysta ze zwolnienia z ZUS i podatku dochodowego. Dlatego pracownik otrzyma tylko kwotę netto wynagrodzenia, a pracodawca potrąci z niego zaliczki na podatek dochodowy i składki ZUS.
Kto ma prawo do wyższego wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy
Podstawowe zasady, że wynagrodzenie przysługuje tylko za ograniczony okres pozostawania bez pracy nie znajdują zastosowania do kilku grup zwolnionych pracowników.
Chodzi o osoby podlegające ochronie przedemerytalnej z art. 39 KP (więcej o tym: Przedemerytalna ochrona przed rozwiązaniem umowy o pracę), kobiety w okresie ciąży i oraz pracownika (bez względu na płeć) w urlopu macierzyńskiego więcej o tym w materiale video: tutaj) oraz o innych pracowników, którym przysługuje ochrona przed rozwiązaniem umowy o pracę (np. społecznemu inspektorowi pracy, wskazanemu uchwałą członkowi zarządu zakładowej organizacji związkowej itp.)
Jakie są różnice?
Ogromne. Wskazanym powyżej osobom po przywróceniu do pracy przysługuje wynagrodzenie za cały okres pozostawania bez pracy.
Czy to znaczna różnica? Oczywiście, że tak. Musisz wiedzieć, że większość spornych procesów przed sądem pracy, tj. takich w których trzeba przesłuchać kilku świadków trwa mniej więcej rok, może trochę dłużej. W tym czasie – mimo, że taki pracownik nie świadczy pracy – będzie otrzymywał normalne wynagrodzenie. Co więcej, w tym samym czasie pracownik może być zatrudniony w innym miejscu pracy i tam też zarabiać (oczywiście nie dotyczy to osób korzystających z uprawnień związanych z macierzyństwem). Nie ma to wpływu na wysokość wynagrodzenia przysługującego za pozostawania bez pracy u poprzedniego pracodawcy.
Co ma wpływ na obniżenie wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy
Pisałem już o tym, że pracownik ma prawo do wypłaty wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy nawet wówczas, jeśli w tym czasie pracował u innego pracodawcy, albo dorabiał w oparciu o inną umowę (np. zlecenie), albo nawet pobierał zasiłek dla bezrobotnych (to ostatnie jest jednak różnie interpretowane przez różne sądy). Pamiętaj, że te zasady dotyczą wszystkich pracowników, a nie tylko tych, którzy mogą domagać się wynagrodzenia za cały okres pozostawania bez pracy.
Są jednak takie sytuacje, w których sąd obniży wysokość tego wynagrodzenia, a pracodawcy często dążą do wykazania tych sytuacji w sprawie sądowej.
Pracownik nie będzie miła prawa do wynagrodzenia za okres, w którym był niezdolny do pracy i pobierał zasiłek chorobowy lub świadczenie rehabilitacyjne. Podobnie będzie w wypadku pobierania renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, choć w tym przypadku trafiłem na rozbieżne orzeczenia Sądu Najwyższego.
Co więcej, w przypadku kiedy w związku z rozwiązaniem umowy o pracę pracownikowi wypłacono odprawę z ustawy o tzw. zwolnieniach grupowych, pracodawca będzie miał prawo pomniejszyć zasądzone na rzecz pracownika wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy o kwotę wypłaconej odprawy.
