Rodzaj pracy umówionej, a powierzenie wykonywania innej pracy
Umowa o pracę określa rodzaj wykonywanej pracy. Określenie może nastąpić bądź przez wskazanie nazwy stanowiska (np. dyrektor), funkcji (np. kontroler jakości, magazynier), czy zawodu (np. radca prawny, pielęgniarka) lub poprzez określenie szczegółowego zakresu obowiązków pracownika (zakresu czynności).
Jeśli pracodawca chce wprowadzić istotne zmiany w zakresie rodzaju umówionej pracy powinien wprowadzić je wypowiedzeniem warunków pracy i płacy.
Więcej: Wypowiedzenie warunków pracy i płacy
Wyjątkiem od powyższej zasady jest tzw. czasowe powierzenie pracownikowi wykonywania innej pracy, niż umówiona. Taka możliwość ma jednak pewne ograniczenia.
Po pierwsze taka zmiana musi być uzasadniona potrzebami pracodawcy. Wyklucza to możliwość korzystania z tego rozwiązania celem szykanowania pracownika.
Drugim ograniczeniem jest czas trwania takiej zmiany. Powierzenie wykonywania innej pracy może nastąpić tylko na 3 miesiące w roku kalendarzowym. Od razu widać, że pracodawca może ustalić ten okres jednorazowo na czas nawet do 6 miesięcy. Będzie tak w przypadku, gdy pierwsze trzy miesiące będą przypadać w jednym roku kalendarzowym (od października do grudnia), zaś drugie trzy miesiące będą już w roku następny (od stycznia do marca).
Przekroczenie tego terminu niesie za sobą różne konsekwencje. Po pierwsze pracownik odmówić świadczenia innej pracy po przekroczeniu maksymalnych terminów, a pracodawca nie może go w żadne sposób ukarać, w szczególności poprzez rozwiązanie umowy o pracę.
W szczególnie uzasadnionych wypadkach dalsze przymuszanie pracownika do wykonywania „innej pracy” ponad dopuszczalne terminy może być podstawą do rozwiązania przez pracownika umowy z winy pracodawcy.
Ostatnim ograniczeniem jest to, że praca musi być zgodna z kwalifikacjami pracownika. Naruszenie tego wymogu również może być podstawą do rozwiązania umowy z winy pracodawcy (tak też uznał Sąd Najwyższy w sytuacji, kiedy członek zarządu został przeniesiony do pracy na hali produkcyjnej)
Tymczasem, jeśli polecenie pracodawcy spełnia powyżej wskazane wymogi, odmowa pracownika wykonania zleconych czynności może skutkować dyscyplinarnym zwolnieniem.
Więcej:
Wyjątkowo, bo w czasie przestoju, pracodawca może powierzyć pracownikowi wykonywanie innej pracy, która jest nieco poniżej kwalifikacji pracownika. Zaś w wypadku, gdy przestój jest zawiniony, może nawet obniżyć mu wynagrodzenie.
Za pracę czasowo powierzoną pracownik winien uzyskać takie samo wynagrodzenie, jak w przypadku pracy umówionej.
Czasowe powierzenie innej pracy może nastąpić w dowolnej formie. Oznacza to, że pracodawca nie musi na tę okazję przygotowywać specjalnego dokumentu. Wystarczy, że wyda takie polecenie ustnie.
Powierzenie pracownikowi wykonywania innej pracy, a wypowiedzenie zmieniające
Bardzo często czasowe powierzenie wykonywania innej pracy towarzyszy wypowiedzeniu zmieniającemu. Zmiany warunków pracy na podstawie wypowiedzenia zmieniającego wchodzą w życie dopiero po upływie terminu wypowiedzenia. Dopiero z tym dniem następuje zmiana umowy o pracę i tym samym stała zmiana rodzaju umówionej pracy. Do tego dnia pracownik powinien wykonywać umowę na starych zasadach. Tymczasem pracodawca jeszcze w czasie trwania okresu wypowiedzenia może powierzyć pracownikowi wykonywanie innej pracy – tj. tej, którą pracownik będzie wykonywał po wejściu w życie zmiany warunków pracy i płacy. Zatem korzystając łącznie z obu tych rozwiązań pracodawca może z dnia na dzień zmienić pracownikowi rodzaj wykonywanej pracy.
Powierzenie pracownikowi wykonywania innej pracy, a porozumienie zmieniające
Pisałem o tym, że pracownik może sprzeciwić się świadczenia innej pracy po upływie 3 miesięcznego okresu. Ciekawe konsekwencje powstają w sytuacji, kiedy pracownik nadal świadczy pracę na tych samych zasadach po zakończeniu tego okresu. Jeśli dzieje się to za zgodą pracodawcy można przyjąć, że doszło do zmiany treści umowy o pracę na podstawie czynności dorozumianych. Akceptując taki stan rzeczy strony – milcząco – zgodziły się na to, żeby treść umowy o pracę ulega zmianie.
To zagadnienie jest wyjątkowo istotne w sytuacji, kiedy nowa praca jest bardziej korzystna dla pracownika (np. skutkuje chwilowym awansem na wyższe stanowisko). Jeśli pracownik wykonuje na tym stanowisku prace przez okres powyżej 3 miesięcy, należy uznać, że dostał awans.
Oznacza to, że jeśli pracodawca będzie chciał przenieść go z powrotem na poprzednie stanowisko będzie musiał posłużyć się wypowiedzeniem zmieniającym, a jak wiadomo takie działanie ma swoje ograniczenia.
Więcej: Wypowiedzenie zmieniające
