Pracownik może za pośrednictwem drogi sądowej kwestionować oświadczenia pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę, warunków pracy i płacy lub też rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia. Należy bowiem przypomnieć, że takie oświadczenia pracodawcy, nawet jeśli były bezprawne (nieuzasadnione, albo dokonane z naruszeniem odpowiednich przepisów ochronnych) są skuteczne.
Oznacza to, że bezczynność pracownika będzie prowadzić do ostatecznego rozwiązania umowy o pracę lub zmiany jej warunków. Należy jednak pamiętać, że pracownik ma ściśle określony termin na skierowanie sprawy na drogę sądową. Jeśli pracownik nie wystąpi do sądu ze stosownym powództwem w tym terminie wszelkie jego roszczenia wygasną.
Zgodnie z kodeksem pracy termin na wystąpienie do sądu pracy wynosi 21 dni. Termin ten dotyczy dotyczy pracownika, który zamierza odwołać się od wypowiedzenia umowy o pracę, a także odwołania od wypowiedzenia warunków pracy i płacy (tzw. wypowiedzenia zmieniającego). Termin ten jest taki sam niezależnie od tego, czy pracownik domaga się uznania wypowiedzenia za bezskuteczne, przywrócenia do pracy (lub przywrócenia poprzednich warunków pracy i płacy) lub odszkodowania.
Taki sam termin kodeks pracy przewiduje w przypadku, gdy pracownik zamierza kwestionować oświadczenie pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia.
Termin na wstąpienie z odpowiednimi roszczeniami jest liczony od chwili otrzymania przez pracownika oświadczenia pracodawcy. Należy pamiętać, że oświadczenie to jest złożone, gdy pracownik mógł się z nim zapoznać. Zatem pracodawca powinien jedynie stworzyć pracownikowi warunki do zapoznania się z treścią jego oświadczenia. Oznacza to, że często występujący w praktyce przypadek, w którym pracownik odmawia przyjęcia oświadczenia pracodawcy o wypowiedzeniu bądź rozwiązaniu stosunku pracy, wcale nie oznacza, że oświadczenie to jest nieskuteczne. Wręcz przeciwnie, od momentu kiedy pracownik odmówił przyjęcia takiego oświadczenia biegnie termin na złożenie odwołania do sądu pracy. Może zatem być tak, że pracownik będąc w przekonaniu, że nie doszło do skutecznego złożenia oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę, nie odwoła się w terminie od niezgodnego z prawem wypowiedzenia, a na skutek tego utraci wszelkie roszczenia przysługujące mu wobec pracodawcy (więcej o tych roszczeniach przeczytasz tutaj).
W wyjątkowych przypadkach przepisy prawa pracy dopuszczają możliwość tzw. przywrócenia pracownikowi terminu do wystąpienia z określonym roszczeniem na drogę postępowania sądowego. Będzie to dotyczyło przypadków, w których pracownik co prawda nie dochował odpowiedniego terminu, jednak nastąpiło to bez jego winy. Np. gdy pracownik pozostawał w szpitalu ze względu na poważną chorobę, został wadliwie pouczony przez pracodawcę o tym w jaki sposób należy liczyć ten termin, lub zaszły inne wyjątkowe okoliczności.
Skuteczność klauzuli prorogacyjnej w umowie o pracę może budzić kontrowersje, jednak zdarzają się przypadki ich uwzględniania przez Sądy Pracy. Należy bowiem wskazać, że treść art. 461 k.p.c. nie wyłącza możliwości wprowadzenia takiego postanowienia w umowie o pracę.