Dzisiaj poruszam stosunkowo skomplikowany temat, jednak ważny i niezwykle ciekawy. Na końcu wpisu zawarłem krótkie podsumowanie, które rozstrzyga całą istotę problemu.

Pracownikowi, z którym rozwiązano umowę o pracę wyłącznie z przyczyn pozostających po stronie pracodawcy, należy się – zgodnie z przepisami tzw. ustawy o zwolnieniach grupowych – odprawa pieniężna. Oczywiście dotyczy to sytuacji, w której pracodawca zatrudnia co najmniej 20 pracowników.

W pewnych sytuacjach wygrana przed Sądem Pracy może spowodować, że pracownik będzie musiał oddać otrzymaną odprawę.

Dlatego należy gruntownie przekalkulować, czy występowanie z odwołaniem od wypowiedzenia umowy o pracę jest opłacalne, ewentualnie należy się zastanowić w jaki sposób, kwestionować zwolnienie lub jakie wybrać roszczenie.

Zasada jest stosunkowo prosta:

odprawa należy się, jeśli stosunek pracy został rozwiązany wyłącznie z przyczyn pozostających po stronie pracodawcy.

Jeśli zatem pracodawca w treści oświadczenia o wypowiedzeniu wskaże, że przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę była likwidacja stanowiska pracy, zaś pracownik kwestionując wypowiedzenie doprowadzi do ustalenia przez Sąd Pracy, że ta przyczyna jest nierzeczywista, to będzie musiał oddać odprawę. W szczególności będzie tak, jeśli pracownik wykaże, że jego zwolnienie w ogóle nie było uzasadnione.

W takim wypadku nie jest przecież spełniony warunek, aby przyczyna rozwiązania umowy o pracę pozostawała po stronie pracodawcy.

Inaczej będzie w przypadku, gdy wskazana przez pracodawcę przyczyna rozwiązania umowy o pracę była rzeczywista, jednak wypowiedzenie było bezprawne z innych względów (np. formalnych). W takiej sytuacji – skoro przyczyna rozwiązania stosunku pracy rzeczywiście pozostaje wyłącznie po stronie pracodawcy – odprawa jest świadczeniem w pełni należnym. Zatem wygrana przed Sądem Pracy w sprawie z odwołania się od wypowiedzenia, nie będzie powodować obowiązku zwrotu odprawy.

Moim zdaniem, powyższa zasada powinna dotyczyć jedynie przypadku, w którym pracownik będzie występował z roszczeniem o wypłatę odszkodowania. Jeśli pracownik zażąda przywrócenia do pracy, a roszczenie to zostanie uwzględnione, to moim zdaniem powinien zwrócić odprawę.

Warunkiem wypłaty odprawy jest przecież rozwiązanie stosunku pracy. Jeśli stosunek pracy został przywrócony, to ten warunek nie zostaje spełniony.

Podsumowując:

– obowiązek zwrotu odprawy powstanie w sytuacji, jeśli okaże się wyłączna przyczyna zwolnienia nie pozostawała po stronie pracodawcy lub wypowiedzenie było zupełnie nie uzasadnione;

– pracownik będzie zobowiązany do zwrotu odprawy także w przypadku, gdy wyłączna przyczyna wypowiedzenia pozostawała co prawda po stronie pracodawcy, jednak pracownik został przywrócony do pracy;

–  obowiązek zwrotu odprawy nie powstanie w sytuacji, gdy wyłączna przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę będzie pozostawać po stronie pracodawcy, natomiast wypowiedzenie okaże się bezprawne z innych przyczyn, zaś pracownik zażąda wypłaty odszkodowania.