W przypadku, gdy w danym zakładzie pracy działa zakładowa organizacja związkowa procedura rozwiązania przez pracodawcę z pracownikiem umowy o pracę wymaga konsultacji z tą organizacją.
W niektórych wypadkach możliwość rozwiązania umowy o pracę z konkretnym pracownikiem będzie uzależniona od wyrażenia zgody właściwej organizacji związkowej, ale o tym będę pisał w inny wpisie.
Czy każda działająca u pracodawcy organizacja związkowa jest uprawniona od udziału w procedurze konsultacyjnej?
Po pierwsze trzeba wskazać, że pracodawca jest zobowiązany współdziałać przy rozwiązaniu umowy o pracę tylko z taką organizacją związkową, która zrzesza co najmniej 10 członków.
Po drugie, obowiązek konsultacji obejmuje zamiar wypowiedzenia umów o pracę pracownikom reprezentowanym przez związek zawodowy będącym członkami zakładowej organizacji związkowej lub pracownikom, którzy zwrócili się do związku zawodowego, a związek ten wyraził zgodę na obronę ich praw.
Kiedy rozwiązanie umowy o pracę wymaga konsultacji związkowej?
Obowiązek prowadzenia konsultacji z odpowiednią organizacją związkową dotyczy przypadku gdy:
- pracodawca zamierza rozwiązać umowę o pracę zawartą na czas nieokreślony za wypowiedzeniem
- pracodawca zamierza wypowiedzieć warunki pracy i płacy pracownikowi zatrudnionemu na umowę o pracę na czas nieokreślony
- pracodawca zamierza rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia (dotyczy to zarówno, gdy podstawą zwolnienia są przyczyny zawinione przez pracownika jaki i niezawinione)
Kiedy rozwiązanie umowy o pracę nie wymaga konsultacji związkowej?
Prowadzenie konsultacji związkowych nie jest potrzebne w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także w przypadku, gdy rozwiązanie umowy o pracę następuje w ramach procedury zwolnień grupowych na podstawie ustawy o tzw. zwolnieniach grupowych, w przypadku gdy pracodawca zawarł ze związkami zawodowymi porozumienie regulujące sposób zwolnienia pracowników.
Nie ma również potrzeby konsultowania zamiaru rozwiązani umowy o pracę w tych przypadkach, kiedy pracodawca musi uzyskać zgodę organizacji związkowej na rozwiązanie stosunku pracy.
Pracodawca nie ma również obowiązku prowadzenia konsultacji związkowych w przypadku, gdy umowa o pracę ma zostać rozwiązana za porozumieniem stron.
Procedura konsultacji związkowej przy rozwiązaniu umowy o pracę
Jeżeli pracodawca jest świadom istnienia w zakładzie pracy organizacji związkowej zrzeszającej odpowiednią ilość osób pierwszym krokiem jaki powinien wykonać, jest skierowanie do takiej organizacji zapytania, czy dany pracownik jest jej członkiem lub też został objęty przez nią ochroną.
Jeśli u danego pracodawcy działa kilka organizacji, pracodawca powinien zwrócić się z takim pytaniem do wszystkich, które posiadają określoną powyżej liczbę członków.
Nieudzielenie takich informacji przez 5 dni powoduje zakończenie procesu konsultacji. Warto jednak wskazać, że zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego takie pytanie może dotyczyć tylko takich pracowników, co do których pracodawca planuje rozwiązania umowy o pracę lub wypowiedzenie warunków pracy i płacy.
W przypadku, gdyby pracownik podlegał ochronie organizacji związkowej, pracodawca musi przedstawić tej organizacji powody, które uzasadniają jego zamiar rozwiązania umowy o pracę.
Udzielenie takiej informacji powinno nastąpić na piśmie. Jest to istotne, ponieważ przyczyny rozwiązania umowy o pracę pracownikowi winny być tożsame z tymi, które pracodawca wskazał organizacji związkowej podczas konsultacji. W toku procesu przed sądem pracy pracodawca będzie musiał tą okoliczność wykazać, czemu ma służyć prowadzenie konsultacji związkowych w formie pisemnej.
Organizacja związkowa może wyrazić swoją opinie
- w ciągu 5 dni w przypadku wypowiedzenia umowy o pracę oraz wypowiedzenia warunków płacy i pracy
- w ciągu 3 dni w przypadku rozwiązania umowy bez wypowiedzenia.
Związek zawodowy nie musi czekać pełnych pięciu lub trzech dni dla przedstawienia pracodawcy swojego stanowiska w sprawie zamierzonego rozwiązania umowy o pracę . Może zgłosić zastrzeżenia przed upływem tego terminu. W takim wypadku pracodawca natychmiast po otrzymaniu stanowiska związku zawodowego ma prawo podjąć decyzję w sprawie zamierzonego wypowiedzenia.
Jeśli związek zawodowy nie zajmie stanowiska w odpowiedzi na informację pracodawcy pracodawca może złożyć oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę dopiero po upływie odpowiedni pięcio lub trzydniowego okresu.
Zakończenie procedury i konsekwencje braku jej przeprowadzenia
Pracodawca nie jest związany opinią wyrażoną przez organizację związkową. Może on zwolnić pracownika, mimo uzyskania negatywnej opinii w trakcie konsultacji.
Istotne jest to, żeby pracodawca poprawnie ją przeprowadził, albowiem wszelkie błędy w tym zakresie spowodują, że sąd pracy zasądzi na rzecz pracownika stosowne odszkodowanie z tytułu naruszającego przepisy prawa pracy rozwiązania umowy o pracę lub też przywróci go do pracy/uzna wypowiedzenie za bezskuteczne.
