Bardzo dużo kontrowersji związanych z wypowiedzeniem umowy o pracę budzą zagadnienia dotyczące podejmowania przez pracownika działalności konkurencyjnej w stosunku do pracodawcy.
Działalność konkurencyjna to – mówiąc bardzo ogólnie – wszelka działalność pracownika, pokrywająca się choćby częściowo z przedmiotem działalności pracodawcy mogąca negatywnie oddziaływać na jego interesy.
Z reguły działalność konkurencyjna przybiera formę wykonywania przez pracownika pracy na rzecz innego podmiotu, prowadzącego działalność konkurencyjną wobec pracodawcy na podstawie stosunku pracy lub umowy cywilnoprawnej bądź prowadzenia własnej jednoosobowej działalności gospodarczej, rzadziej posiadania udziałów lub akcji w spółkach konkurencyjnych lub pełnienia funkcji członków organów osób prawnych.
Kodeksowe przepisy prawa pracy przewidują możliwość zawarcia pomiędzy pracownikiem a pracodawcą umowy o zakazie prowadzenia przez pracownika działalności konkurencyjnej. Wobec tego, że jest to dodatkowa i nieobowiązkowa umowa, wydawać by się mogło, że o ile pracownik nie podpisał z pracodawcą tego typu umowy, to może bez przeszkód prowadzić wszelką dodatkową działalność, także konkurencyjną wobec pracodawcy.
Niestety nie jest to takie oczywiste.
W literaturze fachowej pojawiły się różne głosy. Zdaniem jednych prowadzenie przez pracownika działalności konkurencyjnej zawsze jest sytuacją niepożądaną i wręcz szkodliwą dla pracodawcy, dlatego samo podjęcie przez pracownika takiej działalności – nawet bez podpisania z pracodawcą dodatkowej umowy o zakazie konkurencji – jest uzasadnioną przyczyną rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem. Inni autorzy twierdzą, że jeśli nie podpisano umowy o zakazie konkurencji, to pracownik może bez żadnych konsekwencji podejmować dodatkową – a nawet konkurencyjną – działalność.
Orzecznictwo Sądu Najwyższego zdaje się jednak potwierdzać bardziej rygorystyczne dla pracownika stanowisko, zgodnie z którym w wypadku nie zawarcia umowy o zakazie konkurencji, podjęcie działalności konkurencyjnej usprawiedliwia rozwiązanie z pracownikiem umowy o pracę za wypowiedzeniem, a w szczególnie rażących wypadkach nawet bez wypowiedzenia tj. w trybie dyscyplinarnym.
Co więcej, wyrażono także pogląd, że odmowa podpisania przez pracownika umowy o zakazie prowadzenia działalności konkurencyjnej jest również uzasadnionym powodem rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony za wypowiedzeniem.
Natomiast w przypadku zawarcia przez strony stosunku pracy umowy o zakazie konkurencji, naruszenie przez pracownika obowiązków wynikających z tej umowy jest bez większych wątpliwości w tym zakresie kwalifikowane jako ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych uzasadniających rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia.
Należy zatem pamiętać, że podjęcie przez pracownika działalności konkurencyjnej w każdym przypadku może skutkować rozwiązaniem umowy przez pracodawcę za wypowiedzeniem. Zaś w przypadku gdy np. pracownik posługuje się przy tej działalność sprzętem pracodawcy lub współpracuje z dotychczasowymi kontrahentami pracodawcy, powinien liczyć się z możliwością rozwiązania umowy przez pracodawcę w trybie dyscyplinarnym (bez wypowiedzenia).
