Nieraz zdarza mi się doradzać w sprawach z zakresu prawa pracy. Jednym z częstszych tematów z jakimi mierzę się w swojej praktyce zawodowej jest problematyka rozwiązywania umów o pracę. Moi klienci najczęściej pytają o to jak wygląda ochrona pracownika przed wypowiedzeniem, a ściślej rzecz biorąc kiedy nie można wypowiedzieć umowy o pracę.
Kodeks pracy przewiduje szereg sytuacji, w których pracodawca nie ma prawa wypowiedzieć pracownikowi umowy o pracę. Ograniczenia te mają na celu ochronę praw pracowników i zapewnienie im stabilności zatrudnienia w szczególnych okolicznościach życiowych i zawodowych. Wypowiedzenie umowy o pracę wbrew tym przepisom może zostać uznane za bezskuteczne lub bezprawne, a pracownik w takim wypadku ma prawo pozwać swojego pracodawcę o przywrócenie do pracy lub odszkodowanie, w czym niejednokrotnie wspierałem moich klientów.
W dzisiejszym artykule postaram się przytoczyć sytuacje, gdy pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę, przybliżyć to w jaki sposób kształtuje się ochrona przed zwolnieniem z pracy, czy kiedy wypowiedzenie umowy o pracę przez pracodawcę jest niemożliwe. Zapraszam do lektury.
Czy w czasie choroby można dostać wypowiedzenie?
Jednym z najczęściej poruszanych tematów, tak przynajmniej wynika z mojego doświadczenia, jest kwestia wypowiedzenia umowy o pracę w czasie niezdolności pracownika do pracy spowodowanej chorobą. Kodeks pracy wskazuje, że pracodawca nie może wypowiedzieć umowy pracownikowi przebywającemu na zwolnieniu lekarskim, co istotne jednak, nie zawsze choroba chroni przed zwolnieniem. Przede wszystkim choroba powinna być odpowiednio wykazana, najczęściej dokumentem takim będzie zwolnienie lekarskie tzw. L4 wystawione przez lekarza. Sam fakt złego samopoczucia pracownika, nie stwierdzony oficjalnym dokumentem, co do zasady nie wyłącza możliwości zwolnienia.
Co nie mniej istotne, ochrona pracownika na L4 nie działa w każdym wypadku, jak to w prawie bywa mamy tu różnego rodzaju wyjątki. Przede wszystkimi zwolnienie lekarskie nie chroni przed wypowiedzeniem umowy w trybie dyscyplinarnym. Podobnie ochrona przed zwolnieniem nie przysługuje w przypadku ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy.
Warto również przywołać art. 53 § 1 KP, który stanowi, że pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia:
1) jeżeli niezdolność pracownika do pracy wskutek choroby trwa:
- a) dłużej niż 3 miesiące – gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 6 miesięcy,
- b) dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące – gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową.
Jakie grupy pracowników są chronione przed wypowiedzeniem?
Kodeks pracy zwolnienia – warto zauważyć, że Kodeks Pracy wprowadza szczególną ochronę dla niektórych grup pracowników. Przykładem są kobiety w ciąży oraz osoby przebywające na urlopie macierzyńskim, rodzicielskim czy ojcowskim – w przypadku takich pracowników wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy przez pracodawcę jest, co do zasady, niedopuszczalne. Ochronie podlegają również działacze związkowi, członkowie rad pracowników, a także pracownicy w wieku przedemerytalnym – czyli osoby, którym brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego i które mają odpowiedni staż pracy umożliwiający uzyskanie świadczenia. Oczywiście od każdej z tych reguł występują wyjątki, warto więc każdą sprawę analizować indywidualnie.
Czy można zwolnić pracownika na urlopie?
Urlop a wypowiedzenie – zasadniczo pracodawca nie ma prawa wypowiedzieć umowy o pracę w czasie, gdy pracownik przebywa na urlopie wypoczynkowym. Urlop jest czasem przeznaczonym na odpoczynek, i pracownik powinien mieć pewność, że w jego trakcie nie spotka go niespodziewane rozwiązanie umowy. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego czy wychowawczego – w tych okresach pracownik korzysta z tzw. ochrony szczególnej, która uniemożliwia rozwiązanie stosunku pracy przez pracodawcę. Wyjątkiem mogą być sytuacje likwidacji pracodawcy lub ogłoszenia jego upadłości, czy zwolnienia dyscyplinarnego – wówczas rozwiązanie umowy jest dopuszczalne nawet w okresie urlopu.
